Интернет замонавий жамиятнинг ажралмас қисмидир ва кундалик ҳаётимизнинг барча соҳаларида фойдаланилади. У кўплаб имкониятларни таклиф этса-да, интернетнинг баъзи зарарли томонлари ҳам мавжуд. Бу мақолада интернетнинг айрим салбий таъсирлари ҳақида тўхталиб ўтамиз.
Интернетда шахсий маълумотлар хавф остида бўлиши мумкин. Фойдаланувчилар ўз маълумотларини онлайн тарзда ҳавола қилишлари натижасида киберҳужумлар, шахсий маълумотларнинг ўғирланиши ёки фирибгарликка дуч келишлари мумкин. Бундан ташқари, интернетда маълумотларнинг махфийлигига нисбатан эътиборсизлик ва шахсий маълумотларнинг ишончсиз сайтларда сақланиши хавфли ҳолатлар келтириб чиқаради.
Интернетдан ортиқча фойдаланиш, хусусан, ижтимоий тармоқлар ва ўйинларга муккасидан кетиш, қарамликка олиб келиши мумкин. Бу эса одамларнинг иш унумдорлигини пасайтириши, саломатликка зарар етказиши ва воқеликдан узилиб қолишга сабаб бўлади. Уйқу режими бузилиши, жисмоний ҳаракатсизлик ва психик саломатликка салбий таъсир кўрсатиши мумкин.
Интернет болаларга турли хил зарарли контентларга, масалан, зўравонлик, ёшга мос бўлмаган видеолар, ёлғон ахборот ёки зарарли одатларга тақдим этиши мумкин. Болаларнинг интернетда хавфсизлиги ва уларнинг фаолиятини назорат қилиш ҳар доим ҳам осон эмас, бу эса жамиятда болаларнинг саломатлиги ва маънавий ривожланишига салбий таъсир кўрсатади.
Интернет орқали мулоқотнинг ривожланиши, одамлар ўртасидаги шахсий алоқаларнинг камайишига олиб келмоқда. Реал ҳаётдаги мулоқотларга қараганда онлайн мулоқотлар кўпроқ афзал кўрилади, бу эса ижтимоий кўникмаларнинг ёмонлашишига ва алоқанинг сунъийлашишига олиб келади.
Интернетда маълумотлар тез тарқалиши ва кенг қамровли бўлиши билан бирга, ёлғон ахборот ва ёлғон хабарлар ҳам жуда кўп тарқалади. Бундай ахборотларни аниқлаш қийин бўлиши мумкин ва бу одамларнинг ишончсиз манбалардан маълумот олишларига сабаб бўлади.
Интернет орқали фойдаланувчиларнинг хатти-ҳаракатлари ва одатлари кузатилиши мумкин. Кўплаб сайтлар ва сервислар фойдаланувчиларнинг маълумотларини йиғишади, бу эса шахсий ҳаётга аралашиш ҳиссини оширади. Баъзан бу маълумотлар реклама ёки бошқа тижорат мақсадларида суиистеъмол қилиниши мумкин.
Интернетнинг фойдали томонлари кўп бўлса-да, унинг салбий таъсирларидан огоҳ бўлиш жуда муҳим. Зарарли контентларни блоклаш, вақтни самарали бошқариш ва хавфсизлик чораларига амал қилиш интернетнинг салбий таъсирларини камайтиришга ёрдам беради. Интернетдан онгли ва масъулият билан фойдаланиш, унинг зарарли томонларидан ҳимояланишнинг энг самарали йўлидир.
Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти матбуот ходими А.Жалиев