Мазҳаблар инсонларнинг диний эътиқодларини, ахлоқий қадриятларини ва ижтимоий урф-одатларини шакллантиради. Улар жамиятдаги бирлик ва барқарорликни таъминлашда муҳим роль ўйнайди. Шу сабабли, мазҳабсизликни масъулиятсизлик сифатида кўриш мумкин.

Биринчи навбатда, мазҳаблар инсонларга маънавий асос ва ахлоқий меъёрларни беради. Мазҳаблар орқали инсонлар яхшилик ва ёмонлик ўртасидаги фарқни тушунишади ва шу орқали ўз ҳаётларини тўғри йўналтиришади. Мазҳабсизлик эса бу асослардан маҳрум бўлиш демакдир, бу эса инсонларнинг ахлоқий қадриятлари заифлашишига сабаб бўлиши мумкин.

Иккинчидан, мазҳаблар ижтимоий бирлик ва барқарорликни таъминлайди. Улар орқали инсонлар ўзларини бир жамоанинг бир қисми сифатида ҳис қилишади ва бир-бирларига ёрдам беришга тайёр бўлишади. Мазҳабсизлик эса бу бирликни бузиши ва ижтимоий бўшлиқларни келтириб чиқариши мумкин. Бу эса жамиятдаги муаммоларни кучайтириши ва зўравонликка олиб келиши мумкин.

Учинчидан, мазҳаблар таълим ва тарбияда муҳим роль ўйнайди. Улар орқали инсонлар диний билимларни олишади ва ўзлари учун маънавий йўлни топишади. Мазҳабсизлик эса бу таълим ва тарбиядан маҳрум бўлиш демакдир, бу эса инсонларнинг маънавий ривожланишига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

Хулоса қилиб айтганда, мазҳабсизлик масъулиятсизликдир, чунки у инсонларни маънавий, ахлоқий ва ижтимоий қадриятлардан маҳрум қилади. Мазҳаблар орқали инсонлар ўзларини яхшироқ тушунишади, жамиятда бирлик ва барқарорлик таъминланади ва таълим ва тарбияда муҳим роль ўйнайди. Шу сабабли, мазҳабларни ҳурмат қилиш ва уларнинг қадриятларини сақлаш муҳим аҳамиятга эга.

Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчиси О.Шамуратов