Mahmudhoja Behbudiy  – milletti oyatıw, ilim-bilimdi jayıw hám Turkistandi koloniyalıq zulımnan qutqarıw jolında janın qurban etken ullı jadidlerden biri bolıp tabıladı. Ol kisi:  “Bizdi qutqara alatuǵın birden-bir zat — ilim hám bilimdur” dep ilimniń sheshiwshi áhmiyetin aytıp ótken. Búgingi kúnde de bul pikir óz aktuallıǵın joǵaltqanı joq. Eger millettiń gúlleniwin qálesek, áwel ilimge súyeniwimiz shártdur”.

Mahmudhoja Behbudiy  tálim sistemasın reformalawǵa ayrıqsha dıqqat qaratqan, eski mekteplerdi jańalaw hám ilimdi xalıq ishine alıp kiriw ushın belsendilik kórsetken. Ol ózi shólkemlestirgen “Ayna” gazetasida: “Mektep — nur, mektep — turmıs. Ílım nursiz bolsa, millet qarańǵilıq ishinde qaladi” (1914-jıl, 24-san) degen edi.

 Búgingi kúnde de eń zárúrli hám áhmiyetli másele — ilimniń rawajlanıwı bolıp tabıladı. Mekteplerimiz tek ǵana dúnyalıq pánlerdi oqıtıp qoymay, al haram hám hadaldı tereń úyretiwshi ilim hám tárbiya mákanına aylanıwı kerek.

 Mahmudhoja  Behbudiy  sın kózqaras penen oylawdı rawajlandırıwǵa ayrıqsha  dıqqat qaratqan. Ol: “Bilimsizlik — eń úlken dushpan bolıp tabıladı. Kimde-kim aqıl juritpey, hár nársege kóz-kóreki isense, ol boysınıwshılıqtan qutıla almaydı” -, degen edi (“Ayna” gazetasi, 1913-jıl, 6 -san).

Búgingi kúnde biz hár qanday maǵlıwmattı tekserip, isenimli dereklerge tıykarlanıp juwmaq shıǵarıwımız kerek. Ótirik informaciya, bidat hám bilimsizliktiń aldın alıwdıń birden-bir jolı – ilimiy jantasıw hám erkin pikirlew bolıp tabıladı.

Ol kisi milliy ózlik hám patriotlıq máselesin kóp tilge alǵan: “Milliy namıs joq orında millet te joq bolıp tabıladı. Milletti jaqsı kórgen adam, onıń keleshegi ushın qayǵıriwı shárt” (“Padarkush” (“Ákesin óltirgen”), 1913, 47-bet, “Turkiston” baspası ).

 Búgin biz tariyxtı, mádeniyattı qorǵawǵa, qásterlep-saqlawǵa  háreket etiwimiz kerek. Milliy qádiriyatlarımızdı húrmetlew, ana tilimizdi rawajlandırıw jáne onı basqa tillerdiń sayasında qalıwına jol qoymaw, ásirese, biz izleniwshi alımlardıń minnetimiz bolıp tabıladı.

 Mahmudhoja   Behbudiy  Turkistanda baspasózdiń áhmiyetin birinshilerden bolıp túsungen hám “Ayna” gazetasın shólkemlestirgen. Ol: “Baspasóz — millettiń kózi hám qulaǵı bolıp tabıladı. Eger baspasóz sóylemese, millet te gereń hám soqır bolıp qaladi” -, deydi (“Ayna”, 1914-jıl, 15-san).

 Búgingi kúnde internet jáne social tarmaqlardıń kúshi júdá úlken. Biz bul múmkinshiliklerden paydalanıp, haqıyqattı jetkiziwimiz, milletimiz máplerine xızmet etetuǵın informaciyalardı tarqatıwımız kerek.

 Mahmudhoja  Behbudiy  tek gáp penen emes, ámeliy háreket penen milletke xızmet etken. Ol mekteplerdi ashqan, gazeta shıǵargan, dramalar jazǵan, reformalar ushın gúresken. Ol insannin turmısı biz ushın úlken ibrat hám úlgi bolıp tabıladı: “Milletti sóz emes, ámel qutqaradi. Hár kim millet ushın azda bolsa, bir jumıs qılsa, ol eń ullı adam” — degen edi ol (“Ayna” gazetasi, 1915-jıl, 30 — san).

Sonlıqtan, bizde tek uranlar menen sheklenip qalmastan, ilim úyreniwimiz, jaslar tárbiyasına itibar qaratıwımız hám watanımız ushın sadıqlıq penen xızmet etiwimiz kerek.

 Mahmudhoja Behbudiydıń  ideyaları búgingi kúnde de óz áhmiyetin joǵaltpaǵan. Ol kisiniń jolı – bilim, ádalat hám patriotlıqtıń jolı bolıp tabıladı. Behbudiy  millet ushın óz ómirin baǵıshlagan, biz bolsa ol kisiniń ármanların ámelge asıriwimiz shárt. Búgingi kúnde biz ilim-bilimge umtılıw, ǵárezsiz pikirlew, milliy ar-namıstı qorǵaw hám ámeliy jumıslar menen watanımızǵa xızmet etiw arqalı Behbudiy  házirettiń ızınen barıwımız kerek ekenligi hár bir ózin ilim izleniwshimen degen talabandı hareketke, ǵayratqa shaqırıwı kerek.

Umirzakov Jumabay Umirzakovich