Махмудхожа Бехбудий (1875-1919) – жәдитшилик ҳәрекетиниң көрнекли ўәкили, ағар تورى шулар.

Бехбудийдиң тийкарғы шығармалары:

  1. «Падаркуш» (1913) – түркий тиллес халықлар арасында биринши реалистлик драма. Шығармада надан ата-аналар тәрепинен тәрбияланған жас баланың трагедиясы сәўлелендирилип, надансызлықтың аўыр ақыбетлери көрсетилген.
  2. «Шайтанның инсанларға дослығы» – герой шайтанның жәмийеттеги зыянлы тәсирин көрсететуғын әдебий шығарма.
  3. «Бехбудийниң айырымлылығы» – өз-өзин талқылаў ҳәм жәмийетке тәсир етиў мәселелерин көтерген эссе.
  4. «Биринши муаллим» (1908) – жәдитшилик мектеплери ушын оқыў китабы, түркий тиллес халықлар арасында жаңа методика менен оқытыўға арналған дәслепки китаплардың бири.
  5. «Мунтахаби жуғрофияи умумий» (1906) – география бойынша оқыў қолланбасы.
  6. «Китаб-ул-атфол» – балалар ушын әдебий-тәрбиялық әҳмийетке ийе болған китап.
  7. Көплеген мақалалары – «Ойна» (Зеркало) газетасы ҳәм «Самарқанд» журналында жәрияланған публицистикалық шығармалар. Мақалаларында миллий оянай идеялары, билим бериў ҳәм мәденият мәселелери көтерилген.
  8. Дидактикалық қосықлары – көпшилиги ағар تورى шулар.

Бехбудийдиң әдебий мийрасының көркемлик өзгешеликлери:

  • Реализм ҳәм әлеўметлик сынның бирлесиўи – шығармаларында жәмийеттиң ҳақыйқый проблемалары реалистлик көзқарастан көрсетилген.
  • Тил өзгешелиги – халықтың тил байлығын сақлап, әпиўайы ҳәм түсиникли тилде жазыў менен бирге әдебий тилди байытқан.
  • Драматургиядағы новаторлығы – түркий әдебиятта биринши реалистлик-әлеўметлик драманың авторы сыпатында, еўропалық драматургия принциплерин түркий әдебиятқа енгизген.
  • Образлар системасы – сол дәўирдеги жәмийеттиң түрли қатламларын сәўлелендириўши персонажлар галереясын жаратқан.
  • Дәстүр ҳәм жаңалықтың синтези – шығыс әдебий дәстүрлери менен еўропалық әдебият элементлерин шебер бириктирген.
  • Әлеўметлик-сиясий проблематика – ағар تورى шулар.
  • Дидактикалық бағыт – шығармаларында тәрбиялық ҳәм ағар تورى шулар.

Бехбудийдиң әдебий мийрасы бүгинги күнде де өз әҳмийетин жоғалтпай, жас әўладларға руўхый азық болып хызмет етпекте. Оның шығармалары түркий тиллес халықлардың XX әсирдеги мәдений һәм руўхый раўажланыўының бир көриниси болып табылады.

Билим журты оқытыўшысы Х.Мухамматдинов