E’tiqod inson hayotida muhim o‘rin tutadigan ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni shakllantiruvchi asosdir. Har bir insonning e’tiqodi uning dunyoqarashini, axloqiy tamoyillarini va hayotiy maqsadlarini belgilab beradi. Ushbu maqolada e’tiqodning asosiy jihatlari, uning inson hayotidagi roli va jamiyatdagi ahamiyati haqida so’z yuritamiz.
E’tiqod, keng ma’noda, insonning ma’naviy va axloqiy tamoyillarini belgilab beruvchi ishonchlar tizimidir. Bu ishonchlar ko‘pincha din, falsafa yoki shaxsiy tajribalar asosida shakllanadi. E’tiqod, shuningdek, insonning hayotga bo‘lgan munosabati va uning maqsadlarini anglashida yo‘l ko‘rsatuvchi rol o‘ynaydi. E’tiqod insonni ichki kuch bilan ta’minlab, uni qiyinchiliklarni yengishga va o‘zining shaxsiy rivojlanishiga yo‘naltiradi.
E’tiqodning shakllanishi, asosan, insonning o’sib-ulg’ayishi davomida amalga oshadi. Oila, ta’lim, madaniyat va jamiyat e’tiqodning shakllanishiga katta ta’sir ko’rsatadi. Oila muhitida ota-onalar tomonidan singdiriladigan qadriyatlar va tamoyillar, ta’lim jarayonida beriladigan bilimlar va jamiyatdagi an’analar e’tiqodning asosi sifatida xizmat qiladi. Shuningdek, insonning shaxsiy tajribasi ham e’tiqodni shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi.
E’tiqod inson hayotini mazmunli qiladi, unga maqsad va yo‘nalish beradi. U insonni qiyinchiliklarga bardosh berishga undaydi va ruhiy tinchlikni ta’minlaydi. E’tiqod asosida shakllangan axloqiy qadriyatlar esa insonning jamiyatdagi munosabatlarini belgilaydi, uni haqiqat va adolatga intilishga undaydi. E’tiqod insonni nafaqat o‘z oldidagi mas’uliyatini, balki boshqalar oldidagi burchini ham his etishga undaydi.
Jamiyatda e’tiqod ahamiyati katta bo‘lib, u turli madaniyat va dindagi insonlarni birlashtiruvchi omil bo‘lib xizmat qiladi. E’tiqod asosida shakllangan axloqiy tamoyillar jamiyatdagi ijtimoiy tartibni va birdamlikni ta’minlaydi. Bu tamoyillar, o‘z navbatida, tinchlik, bag‘rikenglik va bir-biriga hurmat kabi qadriyatlarni shakllantiradi. Shuningdek, e’tiqod jamiyatdagi ma’naviy rivojlanishning ham asosidir.
Inson e’tiqodi turli sinovlarga duch keladi. Hayotda yuz beradigan qiyinchiliklar, shubha va g‘ayritabiiy vaziyatlar e’tiqodni sinovdan o‘tkazishi mumkin. Ammo mustahkam e’tiqod insonni bu sinovlardan muvaffaqiyatli o‘tishiga yordam beradi. Mustahkam e’tiqod uchun inson doimiy ravishda o‘zini rivojlantirishi, bilim va tajriba orttirishi zarur.
E’tiqod inson hayotining ajralmas qismi bo‘lib, uning ma’naviy va axloqiy rivojlanishida hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Inson e’tiqodi uning ichki kuchini mustahkamlaydi, hayotiy maqsadlarini belgilaydi va jamiyatdagi munosabatlarini tartibga soladi. Shuning uchun, e’tiqodning mustahkamligi va uni to’g’ri shakllantirish insonning baxtli va mazmunli hayot kechirishi uchun juda muhimdir.
Bilim yurti o’qituvchisi H.Yerejepov